राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्र (NSC) ही एक निश्चित-उत्पन्न देणारी गुंतवणूक योजना आहे जी तुम्ही कोणत्याही पोस्ट ऑफिस किंवा बँकेच्या शाखेत उघडू शकता.हा भारत सरकारचा एक उपक्रम आहे.प्रामुख्याने लहान ते मध्यम उत्पन्न गुंतवणूकदारांना गुंतवणूक करण्यासाठी ही प्रोत्साहित करते आणि त्यांना आयकर (Income Tax) वाचवण्यास मदत देखील करते.
तुम्ही तुमच्या जवळच्या पोस्ट ऑफिसमधून, अल्पवयीन व्यक्तीसाठी किंवा दुसर्‍या प्रौढ व्यक्तीसाठी संयुक्त खाते म्हणून NSC मध्ये गुंतवणूक करू शकता. राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्र पाच वर्षांच्या निश्चित परिपक्वता कालावधीसह येते. राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्रा मधील गुंतवणुकीवर कमाल मर्यादा नाही.
| National Savings Certificate Information:- | |
| Interest Rate/व्याज दर | 7.7% वार्षिक |
| Minimum Investment/किमान गुंतवणुक रक्कम:- | Rs.1000 |
| Lock-in Period/गुंतवणुकीचा कालावधी:- | 5 वर्ष |
| Tax Benefit/कर बचत:- | 1.50 लाखा पर्यंत 80C अंतर्गत |
| Risk Profile/गुंतवणुकीतील धोका:- | कमी |
NSC मध्ये कोणी गुंतवणूक करावी?
स्थिर उत्पन्नासह कर बचतीचा सुरक्षित गुंतवणुकीचा मार्ग ज्यांना हवा आहे असे सर्वांना NSC मध्ये गुंतवणूक करने निश्चितच फायद्याचे ठरेल. राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्र हमी व्याज आणि गुंतवणूक रकमेचे संपुर्ण संरक्षण देते.
परंतु कर-बचत म्युच्युअल फंड (Tax Saving Mutual Fund),नॅशनल पेन्शन सिस्टीम (National Pension System) यांसारख्या इतर निश्चित उत्पन्न योजनांप्रमाणे महागाई दरापेक्षा जास्त परतावा देऊ शकत नाही.
सरकारने राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्राला व्यक्तींसाठी बचत योजना म्हणून प्रोत्साहन दिले आहे. त्यामुळे हिंदू अविभक्त कुटुंबे (HUF) आणि ट्रस्ट यामध्ये गुंतवणूक करू शकत नाहीत. शिवाय, अनिवासी भारतीय (NRI) देखील राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्रा मध्ये गुंतवणुक करू शकत नाहीत. ही योजना केवळ वैयक्तिक भारतीय रहिवाशांसाठी उपलब्ध आहे.
राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्रा मध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी पात्रता अटी/Conditions to Invest in NSC:-
1. हिंदू अविभक्त कुटुंबे (HUF), ट्रस्ट, खाजगी आणि सार्वजनिक मर्यादित कंपन्या (PLC) यांना NSC मध्ये गुंतवणूक करण्याची परवानगी नाही.
2. व्यक्ती भारतीय नागरिक असणे आवश्यक आहे. अनिवासी भारतीयांना (NRIs) NSC मध्ये गुंतवणूक करण्याची परवानगी नाही.
3. प्रमाणपत्र खरेदी करण्यासाठी कोणतेही किमान किंवा कमाल वय नाही.
National saving certificate interest rate:-NSC व्याज दर
सध्या राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्राचा व्याज दर एप्रिल ते जुन 2023-24 या त्रैमासासाठी 7.7% प्रति वर्ष आहे. ज्याची सरकार दर तिमाहीत सुधारणा करते. हे व्याज वार्षिक चक्रवाढ व्याज असुन ते ५ वर्षाचा कालावधी पुर्ण झाल्यानंतर देय असेल.Nsc द्वारे दिलेला परतावा साधारणपणे FD पेक्षा जास्त असतो.
पहील्या ४ वर्षापर्यंत सर्टिफिकेट्सवर मिळालेले व्याज पुन्हा सुरुवातीच्या गुंतवणुकीत जोडले जाते आणि टॅक्स बचतीसाठी देखील पात्र होते.तुम्हाला तुमच्या गुंतवणुकीवर मिळनारे व्याज हे चक्रवाढ व्याज आहे जे मूळ गुंतवणुकीमध्ये पुन्हा गुंतवले जाते त्यामुळे तुम्हाला मिळणारा परतावा वाढतो.
तुम्हाला परिपक्वतेनंतर केलेली गुतंवणूक आणि त्यावरील व्याज अशी संपूर्ण रक्कम मिळेल. NSC रक्कमेवर TDS (Tax deducted at source) नसल्यामुळे, ग्राहकाने मिळणाऱ्या संपुर्ण रक्कमेवर त्यावर लागू असलेला कर भरावा.
NSC ची वैशिष्ट्ये आणि फायदे
- निश्चित उत्पन्न: सध्या, योजना गुंतवणूकदारांसाठी 7.7% दराने हमी परतावा देत आहे. राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्रा द्वारे दिलेला परतावा साधारणपणे FD पेक्षा जास्त असतो.
- प्रकार: योजनेमध्ये मूळत: दोन प्रकारचे प्रमाणपत्र होते – NSC VIII अंक आणि NSC IX अंक. सरकारने डिसेंबर 2015 मध्ये NSC IX अंक बंद केला. त्यामुळे, सध्या फक्त राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्र VIII गुंतवणूकदारांसाठी खुला आहे.
- टॅक्स सेव्हर: सरकार-समर्थित कर-बचत योजना म्हणून, तुम्ही आयकर कायदा, 1961 च्या कलम 80C च्या तरतुदींनुसार रु. 1.5 लाखांपर्यंत दावा करू शकता.
- लहान सुरुवात करा: प्रारंभिक गुंतवणूक म्हणून तुम्ही रु. 1,000 (किंवा रु. 100 च्या पटीत) इतकी कमी गुंतवणूक करू शकता आणि जेव्हा शक्य असेल तेव्हा रक्कम वाढवू शकता.
- व्याज दर: सध्या, व्याज दर 7.7% p.a. Q1 FY 2023-24 साठी, ज्याची सरकार दर तिमाहीत सुधारणा करते. ते वार्षिक चक्रवाढ होते परंतु परिपक्वतेवर देय असेल.
- परिपक्वता कालावधी: परिपक्वता कालावधी पाच वर्षे आहे.
- प्रवेश: –आवश्यक कागदपत्रे सबमिट करून आणि KYC पडताळणी प्रक्रियेतून तुम्ही ही योजना कोणत्याही पोस्ट ऑफिसमधून खरेदी करू शकता. तसेच, प्रमाणपत्र एका पोस्ट ऑफिस शाखेतून दुसऱ्या शाखेत हस्तांतरित करणे सोपे आहे.
- कर्ज संपार्श्विक:– बँका आणि बँकांव्यतिरिक्त आर्थिक सेवा देणाऱ्या संस्था(NBFC) सुरक्षित कर्जासाठी सुरक्षा म्हणून प्रमाणपत्र स्वीकारतात. यासाठी संबंधित पोस्टमास्तरने प्रमाणपत्रावर ट्रान्सफर स्टॅम्प लावून ते बँकेत हस्तांतरित करावे.
- चक्रवाढीची शक्ती(Compounding Interest) :– तुम्हाला तुमच्या गुंतवणुकीवर मिळनारे व्याज हे चक्रवाढ व्याज आहे जे मूळ गुंतवणुकीमध्ये पुन्हा गुंतवले जाते त्यामुळे तुम्हाला मिळणारा परतावा वाढतो.
- नामनिर्देशन (Nominee): गुंतवणूकदार कुटुंबातील एखाद्या सदस्याचे (अगदी अल्पवयीन) नामनिर्देशन करू शकतो जेणेकरुन ते गुंतवणूकदाराच्या निधनाच्या दुर्दैवी घटनेत त्याचा वारसा घेऊ शकतील.
- परिपक्वता नंतर मिळणारी रक्कम:परिपक्वतेनंतर तुम्हाला संपूर्ण रक्कम मिळेल. NSC रक्कमेवर TDS (Tax deducted at source ) नसल्यामुळे, ग्राहकाने त्यावर लागू असलेला कर भरावा.
- मुदतपूर्व पैसे काढणे: साधारणपणे, एखादी व्यक्ती लवकर योजनेतून बाहेर पडू शकत नाही. तथापि, गुंतवणुकदाराच्या मृत्यूसारख्या अपवादात्मक प्रकरणांमध्ये किंवा त्यासाठी न्यायालयाचा आदेश असल्यास त्यातुन पैसे काढले जाऊ शकतात.
National saving certificate Tax benefits-राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्र गुंतवणुक कर बचत फायदे.
राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्रा मध्ये गुंतवल्या जाणाऱ्या रकमेवर कोणतीही कमाल मर्यादा नसली तरी, वर्षभरात केवळ रु. 1.5 लाखांपर्यंतच्या गुंतवणुकीवरच ग्राहकाला 1961 च्या आयकर कायद्याच्या कलम 80C अंतर्गत कर सवलत मिळू शकते. शिवाय, सर्टिफिकेट्सवर मिळालेले व्याज पुन्हा सुरुवातीच्या गुंतवणुकीत जोडले जाते आणि टॅक्स बचतीसाठी देखील पात्र होते.
शिवाय, पहिल्या चार वर्षां मध्ये गुंतवणुकी वर मिळालेले व्याज पुन्हा NSC मध्येच म्हणजेच सुरुवातीच्या गुंतवणुकीत मिळवले जाते आणि त्यामुळे ते सर्व व्याज हे 1.5 लाखाच्या एकूण वार्षिक गुंतवणुक मर्यादेच्या अधीन कर बचतीसाठी पात्र आहे.परंतु पाचव्या वर्षी मिळालेले व्याज पुन्हा गुंतवले जात नाही त्यावर जर गुंतवणूकदाराचे आर्थिक उत्पन्न करपात्र असेल तर गुंतवणूकदाराच्या लागू स्लॅब दराने कर आकारला जातो.
NSC मध्ये गुंतवणूक कशी करावी? how to invest in NSC?
Step 1: जवळच्या पोस्ट ऑफिस शाखेला भेट द्या आणि योग्यरित्या भरलेला NSC अर्ज सबमिट करा.
Step 2: पोस्ट ऑफिसला आवश्यक असलेल्या कागदपत्रांच्या आणि पुराव्याच्या स्वयं-साक्षांकित (स्वतः सही केलेल्या) प्रती जोडा. पडताळणीसाठी मूळ कागदपत्रे सोबत ठेवा.
Step3: तुमच्या गुंतवणुकीचे पेमेंट रोख, चेक( Cheque) किंवा (DD)डिमांड ड्राफ्टच्या स्वरूपात करा.
Step 4: तुमच्या अर्जावर प्रक्रिया केल्यावर, तुमच्या NSC खात्याची सुरुवात झाल्याची पोचपावती दिली जाईल.
पूर्वी, बँका तसेच पोस्ट ऑफिस पेपर/कागदी स्वरुपामध्ये NSC प्रमाणपत्रे जारी करत असत. हे 2016 पासून बंद करण्यात आले आहे. आता प्रमाणपत्रे इलेक्ट्रॉनिक मोड किंवा पासबुक मोडद्वारे खरेदी केली जाऊ शकतात.
पासबुक पद्धत ही आता तुलनेने जुनी असुन इलेक्ट्रॉनिक मोड पद्धत आता लोकप्रिय आणि सोपी आहे. तुम्ही कोणत्याही अधिकृत बँक किंवा पोस्ट ऑफिसमध्ये स्वतःच्या बचत खात्यासह NSC मधे सहजतेने गुंतवणुक करू शकता. गुंतवणुकीसाठी तुम्हाला स्वतःच्या बचत खात्याचे इंटरनेट बँकिंग सक्रिय करणे आवश्यक आहे.
How to buy NSC online? राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्रामध्ये ऑनलाइन/Online गुंतवणुक कशी करावी?
आजपर्यंत तरी तुम्ही राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्रा मधे ऑनलाइन/Online, विना अकाउंट गुंतवणुक करू शकत नाही. NSC खाते उघडण्यासाठी तुम्हाला जवळच्या पोस्ट ऑफिसला कींवा बँक शाखेला भेट द्यावी लागेल.जर तुमचे बँक खाते असेल तर बँक खात्या च्या इंटरनेट बँकींग सुविधेचा वापर करून तुम्ही राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्रामध्ये गुंतवणुक करु शकता.
राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्रा मधे गुंतवणुकीसाठी कोणती कागदपत्रे आवश्यक आहेत? Documents required for investment.
ओळखीचा पुरावा– जसे की पासपोर्ट, परमनंट अकाउंट नंबर (पॅन) कार्ड, ड्रायव्हरचा परवाना, ज्येष्ठ नागरिक आयडी किंवा इतर कोणतीही अधिकृत सरकारी ओळख
फोटो.
पत्ता पुरावा– जसे की वीज बिल, पासपोर्ट, फोन बिल किंवा बँक स्टेटमेंट.
Conclusion/सारांश:-
स्थिर उत्पन्नासह कर बचतीचा सुरक्षित गुंतवणुकीचा मार्ग ज्यांना हवा आहे असे सर्वांना NSC मध्ये गुंतवणूक करने निश्चितच फायद्याचे ठरेल. यातून मिळणारा परतावा साधारणपणे FD पेक्षा जास्त असतो.
आशा करतो दिलेली माहिती आपल्याला उपयोगी ठरेल. जय हिंद,जय महाराष्ट्र!!!