How do Mutual Funds work in india? हा आता बऱ्याच लोकांना जे mutual fund मधे गुंतवणुक न करणाऱ्यांना पडणारा प्रश्न आहे. म्युच्युअल फंड वेगवेगळ्या गुंतवणूकदारांकडून शेअर्स, बाँड्स, सरकारी सिक्युरिटीज इत्यादी सिक्युरिटीजमध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी पैसे गोळा करतात.
what is Mutual fund? म्युच्युअल फंड म्हणजे काय ? हे आपण मागच्या लेखात पहिले आता ते कसे चालवले जातात हे पाहु.
प्रत्येक म्युच्युअल फंड योजनेची एक धोरण असते ते NFO (नवीन निधी ऑफर) च्या वेळी ठरवले जाते. एकदा धोरण/रणनीती ठरल्यानंतर फंड त्या धोरणानुसार चालविला जाणे बंधनकारक असते. NFO (नवीन निधी ऑफर) लाँच/सुरु झाल्यापासून गुंतवणुकीवरील परतावा गुंतवणूकदारांना परत देण्यापर्यंत,म्युच्युअल फंड गुंतवणूक 4 टप्प्यांमधुन जाते.
1)NFO लाँच:-नवीन फंड ऑफर (NFO) मध्ये, गुंतवणूकदारांना म्युच्युअल फंड योजनेचे सदस्यत्व घेण्याची संधी मिळते आणि ते सुरुवातीपासूनचे गुंतवणूकदार होतात.हि गुंतवणुकीची संधी काही मर्यादित काळापर्यंतच असते. एकदा (NFO) नवीन फंड ऑफर बंद झाल्यावर,इतर गुंतवणूकदार युनिट्स विकत घेऊ शकतात. फंडाची धोरण/रणनीती फंड लॉन्चच्या वेळी उघड केली जाते. म्युचअल फंडचे अनेक प्रकार आहेत, म्युचअल फंडच्या प्रकारानुसार गुंतवणुकीचे धोरण ठरवले जाते।
एकदा फंड मॅनेजरने फंड स्ट्रॅटेजी निश्चित केल्यावर ती बदलता येत नाही, कारण गुंतवणूकदार धोरणाच्या आधारे फंडात गुंतवणूक करतात. (NFO) नवीन फंड सध्याच्या फंडांपेक्षा स्वस्त असतात कारण ते बाजारात नवीन असतात. परंतु गुंतवणूकदारांनी नवीन म्युच्युअल फंडांमध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी फंड हाऊसची प्रतिष्ठा, फंडाची उद्दिष्टे, गुंतवणुकीची किंमत, जोखीम, किमान सदस्यता रक्कम आणि गुंतवणूक कालावधी यांचा विचार करणे आवश्यक आहे.
2)Fund/Investment Collection/ गुंतवणूकीसाठी पैसा गोळा करणे-सिक्युरिटीजमध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी म्युच्युअल फंड अनेक लहान गुंतवणूकदारांकडून पैसे गोळा करतात. गुंतवणूकदार त्यांच्या बचतीतून अल्प प्रमाणात गुंतवणूक करतात.
म्युच्युअल फंड लहान गुंतवणूकदारांना मोठ्या पोर्टफोलिओमध्ये/मोठ्या कंपन्यांच्या स्टॉकमध्ये पैसे गुंतवण्याची संधी देतात, जे ते वैयक्तिक स्तरावर करू शकत नाहीत. ज्ञानाची कमतरता किंवा वेळेच्या अभावामुळे लहान गुंतवणूकदार म्युच्युअल फंडाचे तपशीलवार संशोधन करू शकत नाहीत .अशा प्रकारे, अशा गुंतवणूकदारांसाठी म्युच्युअल फंड हा उत्तम पर्याय आहे.
3)Investing in Financial Securities /आर्थिक साधनांमध्ये (सिक्युरिटीज) पैशाची गुंतवणूक करणे-जमा केलेले पैसे शेअर्स, बाँड्स आणि सरकारी सिक्युरिटीज सारख्या सिक्युरिटीजमध्ये गुंतवले जातात. फंड मॅनेजर फंडाच्या धोरणानुसार फंडाचा पोर्टफोलिओ(Fund Portfolio) ठरवतो. सिक्युरिटीजचे सखोल संशोधन करण्यासाठी पोर्टफोलिओ व्यवस्थापकाकडे कौशल्य आणि वेळ असतो.
फंडाच्या रणनीतीशी उत्तम प्रकारे जुळणारे आणि म्युच्युअल फंड गुंतवणूकदारांसाठी जास्तीत जास्त परतावा मिळवण्यासाठी योग्य असे सिक्युरिटीज शोधण्यासाठी फंड मॅनेजर कंपनी, उद्योग आणि अर्थव्यवस्थेचे विश्लेषण करतात.
निवडलेल्या सिक्युरिटीजची कामगिरी अपेक्षेपेक्षा कमी असल्यास, ते त्यांच्या जागी अधिक चांगली कामगिरी करणाऱ्या सिक्युरिटीज मध्ये गुंतवणूक करतात. ते कधीकधी फंडासाठी सिक्युरिटीज निवडण्यासाठी वेगवेगळ्या रणनीती वापरतात. फंड व्यवस्थापकांनी केलेले हे सर्व प्रयत्न गुंतवणूकदारांना मोठ्या पोर्टफोलिओमध्ये/मोठ्या कंपन्यांच्या स्टॉक गुंतवणुकीची संधी देतात.
4)Fund Returns/गुंतवणुकीवर परतावा -फंड व्यवस्थापक गुंतवणूकदारांच्या वतीने केलेल्या गुंतवणुकीतून उत्तम परतावा मिळवण्याचा सतत प्रयत्न करत असतो. म्युच्युअल फंड संशोधन, देखरेख आणि पोर्टफोलिओचे पुनर्संतुलन (Rebalancing) असे त्यांचे सर्व प्रयत्न फंडाच्या NAV(Net Asset Value) नेट असेट वॅल्यु मध्ये वाढ करतात.
एकदा फंडाने परतावा दिला की तो परतावा एकतर गुंतवणुकदारांना वितरित केला जातो किंवा पुन्हां फंडात गुंतवला जातो. डिव्हिडंट फंडाचा परतावा हा लाभांशाच्या (डिव्हिडंट/Dividend) स्वरूपात वितरित केला जातो तर ग्रोथ फंडांसाठी, गुंतवणूकदारांची संपत्ती/ गुंतवणुकीचे मुल्य वाढवण्यासाठी पुन्हा फंडात परतावा गुंतवला जातो.
What is Net Asset Value(NAV)?-Mutual Fund? नेट असेट वॅल्यु(NAV) म्हणजे काय?
Net Asset Value (NAV) म्हणजे काय?
जेव्हा तुम्ही कोणत्याही म्युचअल फंडच्या स्कीम मध्ये गुंतवणूक करता तेव्हा त्या बदल्यात तुम्हाला युनिट्स (UNIT) दिले जातात.एका युनिटच्या किमतीला NAV ( नेट असेट वॅल्यु ) म्हटले जाते. म्युचअल फंडची कामगिरी समजण्यासाठी NAV समजुन घेणे जरुरी आहे.
म्युचअल फंड स्कीमची NAV हि त्या फंडामध्ये गुंतवणुकीस असलेल्या संपूर्ण रक्कमेच्या मुल्याला गुंतवणुकदारांना वाटलेल्या संपुर्ण units च्या संख्येने विभागुन काढली जाते. उदा. सुपर 5० मिड कॅप (Super 5० Mid.Cap.) म्युचअल फंड स्कीम मध्ये ५०० कोटी रुपये गुंतवणुकीस आहेत आणी या गुंतवणुकीच्या बदल्यात .म्युचअल फंड कंपनीने गुंतवणुकदारांना २० कोटी युनिट्स दिले आहेत. या म्युचअल फंड स्कीमची NAV (एका युनिट ची किंमत) = फंडाच्या गुंतवणूककीची वॅल्यु / वाटलेल्या Units ची संख्या म्हणजे ५०० कोटी / २० कोटी =२५ रुपये आहे.
समजा चांगल्या परफॉरमेंस मुळे 8 दिवसांनी फंडाची गुंतवणुक वैल्यु 500 कोटी वरुण 550 कोटी झाली. नविन महीना सुरु होण्याआधीच हे झाल्यामुळे फंडामधे नविन गुंतवणुक आली नाही आणि नविन यूनिट्स ही वितरित केले गेले नाहीत. चांगल्या परफॉरमेंस मुळे गुंतवणुकीची वैल्यु वाढली पण वितरित केलेले यूनिट्स तेवढेच राहीले आता या फंडची NAV – गुंतवणुकीची वैल्यु / वितरित केलेले यूनिट्स म्हणजेच NAV= 550 कोटी / 20 कोटी= 27. 5 रुपये होईल.
म्युचअल फंड गुंतवणूकदारांना त्यांच्या गुंतवणुकीची वैल्यु तपसाने एकदम सोपे आहे. स्वता:कड़े असलेल्या युनिट्स ची संख्या x त्या दिवसाची फंडाची NAV किंमत. Investment Value = NAV value x No. of units.
जर माज्याकडे सुपर 5० मिड कॅप म्युचअल फंड स्कीमचे 1000 यूनिट्स असतील तर प्रथम माझी गुंतवणुकीची वैल्यु- 1000 x 25=25000 होती तीच 8 दिवसानंतर 1000 x 27.5 =27500 झाली म्हणजे माझे गुंतवणुक मुल्य 2500 रुपयांनी वाढले, जर मी त्याच दिवशी गुंतवणुक काढुन घेण्यासाठी अर्ज केला तर मला 27500 रुपये मिळतील.अशाप्रकारे जशी जशी NAV ची वैल्यु वाढते तसे तसे आपल्या गुंतवणुकीचे मूल्य वाढते.
सारांश /Summary-
सामान्य गुंतवणूकदारांसाठी म्युचअल फंड हे equity market मधे इन्वेस्ट/Invest करण्याचे उत्तम साधन आहेत. स्टॉक मार्केट,कंपनी , अर्थव्यवस्था ई. कशाचाही अभ्यास असण्याची गरज नाही.फंड मॅनेजर स्वताचे कौशल्य वापरुन गुंतवणुक करतो त्यामुळे गुंतवणूकीच्या व्यवस्थापनाची (Investment Management) जोखीम,जबाबदारी सामान्य गुंतवणूकदारांवर राहत नाही.
म्युचअल फंडच्या माध्यमातुन ते मोठ्या कंपन्यांच्या स्टॉक्समधील गुंतवणुकीत सहभागी होऊ शकतात आणि त्यांना मिळणाऱ्या नफ्याचा फायदा त्यांच्या गुंतवणुकीच्या प्रमाणात घेऊ शकतात.म्युचअल फंडामधील गुंतवणुक ही कमीतकमी 5 वर्षांसाठी असावी. कोणत्याही फंडामधे गुंतवणुक करण्याआधी त्या फंडाचा मागील 5 वर्षाचा च्या परताव्याचा आढावा घेणे जरुरी आहे.